
از طرفى گذشت زمان به نفع دستگاه خلافت و تثبیت پایه هاى حکومت و به
زیان خاندان رسالت بود، و در این شرایط نهضت و قیام امام براى گرفتن حق خویش در آن
اوضاع به نفع اسلام جوان و جامعه نو بنیاداسلامى نبود ، از این جهت پس از مدتى
مقاومت بخاطر مصالح دیگر ناچار به بیعت با آنان شد. ولى این بیعت کردن را نمى توان
دلیل بر مشروّعیت خلافت خلفاء از دید امیرالمؤمنین دانست چنانچه صلح امام حسن
(علیه السلام) و بیعت او با معاویة را نمى توان دلیل بر مشروعیّت خلافت معاویه دانست،
بلکه امام بنابر مصالحى با حکومت خلفاى قبل از خودش موافقت و بیعت نموده است.
اینک برخى از عوامل این بیعت ناخواسته و تحمیلى را ذکر مى کنیم;